قالب فلزی

?? شبهه

در کتاب کافی روایت داریم هر پرچمی قبل از ظهور امام زمان علیه‌السلام طاغوت است، این یعنی تشکیل هرگونه حکومت اسلامی قبل از قیام امام مهدی عج باطل است.

#مهدویت

 

?? پاسخ

? حجت‌الاسلام دکتر #قربانی_مقدم

 

?? روایتی به مضمون فوق در برخی کتب حدیثی وجود دارد اما همانطور که بارها گفته ام، در استناد به احادیث لازم است فرآیندی شامل 4 مرحله طی شود:

 

1) بررسی سندی: اگر روایتی سند صحیحی نداشته باشد چندان قابل اعتنا نیست. مگر اینکه مضمون آن توسط آیات و روایات صحیح تایید شود.

 

2) عدم مخالفت با قرآن و سنت قطعی اسلام: طبق روایات متعدد و بلکه طبق حکم عقل، اگر روایتی بر خلاف قرآن باشد، حتی اگر از سند صحیحی برخوردار باشد، قابل اعتنا نیست.

 

3) مفهوم یابی: با توجه به گذشت زمانی و تفاوت فرهنگی زنان صدور روایات با زمان ما، ممکن است مفهوم برخی روایات با معنایی که در وهله اول به ذهن خطور می‌کند، متفاوت باشد. به این منظور معنای لغات در صدر اسلام، حقیقت، مجاز، کنایه، استعاره و... سایر صنایع ادبی رایج در گفتار و همچنین شرایط فرهنگی و سیاسی عصر ائمه اطهار مورد بررسی قرار می‌گیرد تا نزدیک‌ترین معنا به منظور روایت کشف شود.

 

4) بررسی سایر روایات هم‌سان: در صورتی که روایتی هم از نظر سند صحیح باشد و هم مخالفتی با مسلمات اسلامی نداشته باشد، مجموعه روایات مطرح در موضوع مدنظر بررسی می‌شود و از مجموع آن‌ها نظر اسلام به دست آید.

 

بنابراین کسی نمی‌تواند به صرف اینکه در یک کتاب حدیثی (ولو معتبر) فلان روایت وجود دارد، نتیجه‌گیری کند. بلکه لازم است که تک تک مسائل با فرآیند یاد شده مورد بررسی دقیق علمی قرار گیرد. (قابل توجه کسانی که فکر می‌کنند چه نیازی به حوزه و آخوند داریم!)

 

با این مقدمه به پاسخ شبهه می‌پردازیم

 

اول اینکه روایت فوق از نظر سند دارای اشکال است ؛ چون در سند روایت کسی به نام حسین بن مختار وجود دارد، که در علم رجال وثاقت وی مورد تردید واقع شده است! (??رجال شیخ طوسی ص 169، رجال ابن داوود ص 241)

 

دوم اینکه این روایت با مسلمات اسلامی از جمله لزوم امر به معروف و نهی از منکر و قیام علیه ظلم و جور مخالف است.

 

سوم اینکه روایات متعددی در تایید برخی قیامهای قبل از ظهور وجود دارد که با مضمون روایت مذکور در تعارض است. مثلاً قیام شهید فخ، یا قیام سید خراسانی یا سید یمانی. همچنین در روایتی آمده عده ای از مشرق قیام می کنند و زمینه ساز ظهور امام مهدی عجل الله فرجه خواهند شد. یا در روایت دیگری به طور خاص به قیامی که منشأ آن شهر #قم است اشاره شده است. (بحارالأنوار ج 51 ص 87 ؛ بحارالأنوار 57 / 216 )

 

از این رو اگر از سند این روایت چشم‌پوشی کنیم، باید گفت منظور از آن قیام‌هایی مانند قیام بنی عباس یا ابومسلم خراسانی بوده که به اسم اهل بیت علیهم السلام اما با اغراض شخصی صورت می‌گرفته است. که در روایت صحیحی که از امام صادق علیه‌السلام نقل شده به این موضوع اشاره شده است. (وسائل الشیعة، ج15، ص50)

 

احتمال دیگر این است که منظور از کلمه (قبل) در روایت مذکور، (مقابل) باشد و معنا است می‌شود که هر گروهی که در مقابل امام زمان علیه‌السلام قرار گیرد طاغوت است. یعنی در زمان ظهور حضرت حق چنان آشکار است که مقابله با ایشان از روی جهل و نادانی نیست، بلکه از سر طغیان و سرکشی در برابر حق است.

 

نکته آخر اینکه همین روایت در برخی از نسخه‌های قدیمی چنین آمده است:

مَن رفعَ رَایَةَ ضَلَالَةٍ فَصَاحِبُهَا طَاغُوتٌ ؛ یعنی هر کس پرچم گمراه کننده‌ای را بلند کند، صاحب آن طاغوت است.

 

در این صورت اساسا این روایت هیچ دلالتی بر نهی از قیام نمی‌کند بلکه مفهوم آن مذمت جنبش‌های انحرافی است!